Vammaisten henkilöiden oikeuksien neuvottelukunnan VANEn esittely pohjois-, inarin- ja koltansaameksi

Pohjoissaame

Lámes olbmuid vuoigatvuođaid ráđđádallangoddi VANE

Lámes olbmuid vuoigatvuođaid ráđđádallangoddi VANE lea ON:id lámes olbmuid vuoigatvuođaid guoski oktasašsoahpamušas dárkkuhuvvon stáhta koordinerenvuogádat. Dan bargun lea álkidahttit oktasašsoahpamuša sisriikkalaš ollašuhttima.

Ráđđádallangoddi doaibmá sosiála- ja dearvvasvuohtaministeriija oktavuođas. Dan bargguin mearriduvvo ásahusain, man mielde dan bargun lea

• ovddidit ja oktiiheivehit oktasašsoahpamuša sisriikkalaš ollašuhttima ja lámes olbmuid vuoigatvuođaid vuhtiiváldima buot hálddahussurggiid doaimmain
• ráhkadit doaibmabadjái doaibmaprográmma, mas meroštallojit oktasašsoahpamuša ollašuhttima ovddideami sisriikkalaš guovddáš ulbmilat, daid ovddideaddji vuogit ja maiddái dárbbašlaš čuovvun
• nammadit gaskavuođas lámes olbmuid ovddasteaddjiid ON:id oktasašsoahpamuša 33 artiklas dárkkuhuvvon oktavuohtaorgána doibmii.

Ráđđádallangoddi čohkiida ministeriijaid, lámes olbmuid ja sin oapmahaččaid, bargomárkanorganisašuvnnaid, gielddaid ja eanangottiid sihke dutkamuša ovddateaddjiin. Ráđđádallangottis leat ságajođiheaddji ja várreságajođiheaddji lassin eanemustá 16 lahtu. Ráđđádallangottis leaba váldočálli ja plánejeaddji. Stáhtaráđđi nammada ráđđádallangotti njealje jahkái hávil.

ON:id lámes olbmuid vuoigatvuođaid guoski oktasašsoahpamuš ja dan válljenvuloš beavdegirji bohte Suomas fápmui 10.6.2016. Fápmuiboahtima mielde riikkaviidosaš lápmásiidráđi sadjái vuođđuduvvui lámes olbmuid vuoigatvuođaid ráđđádallangoddi. Dat doaibmá oktasašsoahpamuša 33 artiklas dárkkuhuvvon koordinerenvuogádahkan.

Inarinsaame

Vádulij ulmui vuoigâdvuođâi ráđádâllâmkodde VANE

Vádulij ulmui vuoigâdvuođâi ráđádâllâmkodde VANE lii OA vádulij ulmui vuoigâdvuođáid kyeskee almossopâmuš miäldásâš staatâlâš koordinistemvuáhádâh. Ton pargon lii älkkeedittiđ almossopâmuš aalmuglii olášuttem.

Ráđádâllâmkodde tuáimá sosiaal- já tiervâsvuođâministeriö ohtâvuođâst. Ton pargoin asâtteh asâttâssáin, mon mield ton pargon lii

• ovdediđ já oohtânheiviittiđ almossopâmuš aalmuglii olášuttem já vádulij ulmui vuoigâdvuođâi vuotânväldim puoh haldâttâhsuorgij tooimâst
• rähtiđ toimâpajan toimâohjelm, mast miärášuveh almossopâmuš olášuttem ovdedem tehálijd aalmuglijd uulmijd, taid ovdedeijee vuovijd sehe tárbulii čuávvum
• nomâttiđ juávhustis vádulijd ulmuid ovdâsteijee uásálistee OA almossopâmuš 33 artikla miäldásii ohtâvuođâpele tooimân.

Ráđádâllâmkodde šadda ministeriöi, vádulij ulmui já sii aldasij, pargomarkkânseervij, kieldâi já eennâmkuudij sehe tutkâmuš ovdâsteijein. Ráđádâllâmkoddeest láá saavâjođetteijee já värisaavâjođetteijee lasseen enâmustáá 16 jesânid. Ráđádâllâmkoddeest láá uáivičällee já vuávájeijee. Staatârääđi aasât ráđádâllâmkode neelji ihán häävild.

OA vádulij ulmui vuoigâdvuođáid kyeskee almossopâmuš já ton valjimiävtulâš pevdikirje šoddii Suomâst vuáimán 10.6.2016. Vuáimánšoddâm mield väldikodálii vádulijrääđi sajan vuáđudui vádulij ulmui vuoigâdvuođâi ráđádâllâmkodde. Tot tuáimá almossopâmuš 33 artikla miäldásii koordinistemvuáhádâhhân.

Koltansaame

Lääʹmes oummi vuõiggâdvuõđi saǥstõõllâmkåʹdd

Lääʹmes oummi vuõiggâdvuõđi saǥstõõllâmkåʹdd lij ÕM lääʹmes oummi vuõiggâdvuõđid kuõskki õõlmâs-suåppmõõžž meâldlaž riikklaž koordinaatioriâšldõk. Tõn tuâjjan lij hiâlpted õõlmâs-suåppmõõžž meersaž tiuʹddepiijjmõõžž.

ÕM lääʹmes oummi vuõiggâdvuõđid kuõskki õõlmâs-suåppmõõžž meâldlaž riikklaž koordinaatioriâšldõk. Tõn tuâjjan lij hiâlpted õõlmâs-suåppmõõžž meersaž tiuʹddepiijjmõõžž.

Saǥstõõllâmkåʹdd tuåimmai sosiaal- da tiõrvâsvuõttministeria õhttvuõđâst. Tõn tuâjaid šiõtteet asetõõzzin, koon mieʹldd tõn tuâjjan lij

• õõuʹdeed da suåvted õʹhtte õõlmâs-suåppmõõžž meersaž tiuʹddepiijjmõõžž da lääʹmes oummi vuõiggâdvuõđi lokku välddmõõžž puki vaaldâšmvuuʹdi tuåimmjummšest
• raajjâd tuåimmpâjjses tuåimmprogramm, koʹst meäʹrtõõlât õõlmâs-suåppmõõžž tiuʹddepiijjmõõžž õõuʹdeem kõskksaž täävtõõzzid, tõid õõuʹdeei neävvaid di taarbšum vuåppmõõžž
• nõõmeed kõskkvuõđstes lääʹmes oummid eʹtǩǩeei vuässõõtti ÕM õõlmâs-suåppmõõžž 33 artikla meâldlaž õhttvuõttbeäʹl tuåimmjummša.

Saǥstõõllâmkåʹdd šâdd ministeriai, lääʹmes oummi da sij ruåđees, tuâjjmarkkânorganisaatioi, kooʹddi da mäddkooʹddi di tuʹtǩǩummuž eʹtǩǩeeʹjin. Saǥstõõllâmkååʹddest lie saaǥǥjååʹđteei da vääʹrrsaaǥǥjååʹđteei õõl jäänmõssân 16 vuäzzliʹžžed. Saǥstõõllâmkååʹddest lij väʹlddpiisar da plaaneei. Riikksuåvtõs šiõttad saǥstõõllâmkååʹdd neellj eeǥǥas vuârstes.

ÕM lääʹmes oummi vuõiggâdvuõđid kuõskki õõlmâs-suåppmõš da tõn vaʹlljeemnallsaž påʹrddǩeʹrjj pueʹtte Lääʹddjânnmest viõʹǩǩe 10.6.2016. Viõʹǩǩepueʹttem mieʹldd väʹlddkååddlaž lääʹmes oummi suåvtõõzz sâjja vuâđđeeš lääʹmes oummi vuõiggâdvuõđi saǥstõõllâmkååʹdd. Tõt tuåimmai õõlmâs-suåppmõõžž 33 artikla meâldlaž koordinaatioriâšldõkkân.