Ráđđehus linnjii ráđđádallamisttis 25. ođđajagimánu hybridastrategiija dievasmahttimis. Stáhtaráđđi dahká áššis prinsihppamearrádusa ihttin 26. ođđajagimánu.

Hybridastrategiija doaibmaplánii dievasmahttojuvvojit golbma ođđa doaibmaollisvuođa, maid mihttomearri lea dustet koronaepidemiija jođálmuvvama ođđasit ja eandalii álkibut njoammu virusvariántta leavvama Suomas. 

Doaibmabidjoplána dievasmahtto čuovvovaš vuogi mielde:

Dássi 1. Buot leavvanmuttu doaimmaid galgá váldit ollislaččat atnui guovlluin, mat leat leavvanmuttus. Fámus lean ráddjehusdoaimmat galget bissut unnimustá dálá dásis, dassáigo virusvariántta leavvama ja dan eastimii dahkkon doaimmaid váikkuhusa leat bastán árvvoštallat.

Dássi 2. Epidemiija johtilis jođálmuvvama dahje virusvariántta leavvama áitaga vuođul váldojuvvojit atnui leavvanmuttu ávžžuhusat ja rávvagat. Mihttomearrin lea johtilis ja beaktilis kontávttaid geahppáneapmi oppa riikkas. Sosiála- ja dearvvašvuođaministeriija stivre guovlluid váldit atnui Dearvvašvuođa ja buresveadjima lágádusa cealkámuša vuođul. Dat váldojuvvojit atnui, jus virusvariánta lassána guvllolaččat ja mearálaččat nu, ahte epidemiija leavvama eastin gáibida doaimmaid dakka viđe.

Dásis 2 sáhttet váldojuvvot atnui riikkaviidosaččat dahje guvllolaččat maiddái vejolaš lassedoaimmat, dego ovdamearkan unnidit čoahkkananráddjehusaid stuorimus alimus lobálaš personmeari. Oppa riikkas sáhttá váldot atnui viidámus vejolaš gáiddusbargoávžžuhus ja máskaávžžuhus. 

Njoammundávdaláhkaásaheami čuvvon eará doaimmain galggašii mearridit mánáid ja nuoraid guoskevaš ráddjehusain (ovdamearkan joavkoáigeádjedoaimma gaskkalduhttin).

Vuođđoskuvla badjeluohkát sáhttet sirdásit gáiddusoahpahussii. Dát lea goittotge maŋimuš saji doaibma.

Oahpahus- ja kulturministeriija, sosiála- ja dearvvašvuođaministeriija ja Dearvvašvuođa ja buresveadjima lágádus meroštallet dárkilut kritearaid dakkár joavkoáigeádjedoibmii, mii galgá dásis 2 gaskkalduhttot. Seammás galgá dahkat mánáide ja nuoraide gullevaš avástalli doaimmaid, vai mánáid ja nuoraid doaibmanákcii ja buresveadjimii čuohcán hehttehusaid sáhttá minimaliseret.

Dássái 2 sirdáseapmi gáibida sierra stáhtaráđi miehtama.

Dássi 3. Spiehkastatdiliid ja lihkadanráddjehusaid atnuiváldin ovddit doaimmaid lassin. Sáhka lea ravddamuš doaimmas, ja dan sáhttá ákkastallat dušše, jus buot ovddit doaimmat lea gávnnahuvvon bistteheapmin ja epidemiijadili sáhttit gávnnahit mielddisbuktit njuolggo dearvvašvuođafuolahusa guoddinnávcca rájá badjel mannama, dahje dat lea vealtameahttun álbmoga heakka dahje dearvvašvuođa dorvvasteapmin.

Lassedieđut

kansliijaoaivámuš Kirsi Varhila, strategiijahoavda Liisa-Maria Voipio-Pulkki ja jođiheaddji Pasi Pohjola, sosiála- ja dearvvašvuođaministeriija, o[email protected]; 

alladoavttir Taneli Puumalainen ja jođiheaddji Mika Salminen, Dearvvašvuođa ja buresveadjima lágádusa, ovdanamma.sohkanamma @thl.fi; 

kansliijaoaivámuš Anita Lehikoinen, t. 0295 330 182, allahoavda Riitta Kaivosoja t. 0295 330 129 (kultuvra) ja allahoavda Esko Ranto t. 0295 330 115 (lihkadeapmi), oahpahus- ja kulturministeriija

----

Haldâttâs linjij hybridistrategia toimâvuávám tievâsmitmist

Haldâttâs linjij ráđádâlmijn 25. uđđâivemáánu hybridistrategia toimâvuávám tievâsmitmist. Staatârääđi taha ääšist prinsiipmiärádâs itten 26. uđđâivemáánu.

Hybridistrategia toimâvuáváámân tievâsmiteh kulmâ uđđâ toimâolesvuođâ, moi ulmen lii estiđ tom, ete koronaepidemia leevvân vuod jotelubbooht ja eromâšávt älkkeebeht njuámmoo virushäämi levânem Suomâst. 

Toimâvuávám tievâsmittoo čuávuvávt:

Tääsi 1. Puoh levânemmudo tooimâid kalga väldiđ anon tievâslávt kuávluin, moh láá levânemmuddoost. Vyeimist orroo raijiittâstooimah kalgeh pissoođ ucemustáá tááláá tääsist, tassaaš ko láá pastam árvuštâllâđ muttum virushäämi levânem já ton estimân tohhum tooimâi vaikuttâs. 

Tääsi 2. Epidemia jotelis jođálmum tâi muttum virushäämi levânem uhke vuáđuld váldojeh anon levânemmudo avžuuttâsâid já ravvuid. Ulmen lii jotelis já vuáimálâš kontaktij kiäppánem oles enâmist. Sosiaal- já tiervâsvuođâministeriö stivree kuávluid väldiđ tooimâid anon Tiervâsvuođâ já pyereestvaijeem lájádâs ciälkkámuš vuáđuld. Toh váldojeh anon, jis muttum virushäämi lassaan kuávlulávt já miärálávt tienuuvt, ete epidemia levânem estim váátá tooimâid ájáttâlhánnáá.  

Tääsist 2 puáhtá väldiđ anon väldikodálávt tâi kuávlulávt meid máhđulijd lasetooimâid, tego ovdâmerkkân ucediđ čokkânemraijiittâsâi stuárráámus suovvum olmoošmere. Oles enâmist puáhtá meid väldiđ anon nuuvt vijđes káidusmáttááttâs já muátusyejiavžuuttâs ko máhđulâš.

Njuámmootavdâlahâasâttem miäldásijn eres tooimâin kolgâččii meridiđ ovdil párnáid já nuoráid kyeskee raijiittâsâid (ovdâmerkkân juávkkuäigiájánâstooimâ koskâldittem).

Vuáđuškoovlâ pajeluokah sättih sirdâšuđ káidusmáttááttâsân. Taat lii kuittâg majemuu mudo toimâ. 

Máttááttâs- já kulttuurministeriö, sosiaal- já tiervâsvuođâministeriö já Tiervâsvuođâ já pyereestvaijeem lájádâs miäruštâleh tärkkilistum kriterijd taggaar juávkkuäigiájánâstooimân, mon kalga tääsist 2 koskâldittiđ. Siämmást kalga toohâđ párnáid já nuoráid tuárjoo munedeijee tooimâid, vâi pyehtih ucediđ párnái já nuorâi toimânaahcân já pyereestvajemân šaddee hemâdâsâid. 

Táásán 2 sirdâšum váátá sierâ staatârääđi kyedittem. 

Tääsi 3. Spiekâstâhtiilij já jotteemraijiittâsâi anon väldim ovdebij tooimâi lasseen. Koččâmušâst lii tuođâi korrâ toimâ, já tom puáhtá agâstâllâđ tuše, jis puáhtá čäittiđ, ete puoh ovdebeh tooimah iä pijssáá já ete epidemiatile toovvât njuolgâ uhke toos, ete tiervâsvuođâhuolâttâs kyeddimnahcâ ij pijssáá, tâi tot lii velttidmettum vâi turvâsteh aalmugjesânij jiegâ tâi tiervâsvuođâ.

Lasetiäđuh

kansliahovdâ Kirsi Varhila, strategiahovdâ Liisa-Maria Voipio-Pulkki já hovdâ Pasi Pohjola, sosiaal- já tiervâsvuođâministeriö, ovdânommâ.suhânommâ@stm.fi; 

pajetuáhtár Taneli Puumalainen já hovdâ Mika Salminen, Tiervâsvuođâ já pyereestvaijeem lájádâs, 
ovdânommâ.suhânommâ@thl.fi; 

kansliahovdâ Anita Lehikoinen, p. 0295 330 182, pajehovdâ Riitta Kaivosoja p. 0295 330 129 (kulttuur) já pajehovdâ Esko Ranto p. 0295 330 115 (lihâdem), máttááttâs- já kulttuurministeriö

---

Halltõs liʹnjjʼji hybridistrategia toiʹmmplaan tiuddeem pirr

Halltõs liʹnjjʼji saǥstõõllmõõžžstes ođđeeʹjjmannu 25. peeiʹv hybridistrategia toiʹmmplaan tiuddeem pirr. Riikksuåvtõs tuejjad ääʹššest vuâđđjuurdtuʹmmstõõǥǥ jâđđa ođđeeʹjjmannu 26. peeiʹv.

Hybridistrategia toiʹmmplaaʹne tiuddeet kolmm ođđ toiʹmmobbvuõđ, koi täävtõsân lij vuâsttlâʹstted koronaepidemia šorrnem hooddõõvvmõõžž oʹđđest da aainâs hieʹlǩben njuämmjeei virusmuttõõzz leävvnummuš Lääʹddjânnmest. 

Toiʹmmplaan tiuddeet tän nalla:

Tääʹss 1. Pukid leävvnempoodd tooiʹmid âlgg väʹldded tiuddmeärrsiʹžžen ââʹnnma leävvnempoodd vuuʹdin. Viõǥǥâst åårrai rajjtemtooiʹm âʹlǧǧe põõššâd uuʹccmõsân ânnʼjõž tääʹzzstes, sa virusmuttõõzz leävvnummuž da tõn cõggâm diõtt tuejjuum tooiʹmi vaaiktemvuõtt lij vuõittum ärvvtõõllâd. 

Tääʹss 2. Epidemia jåʹttlõs hoddõõvvmõõžž leʹbe virusmuttõõzz leävvnem vaar vuâđald vääʹldet ââʹnnma leävvnempoodd siâzztõõzzid da vuäʹppõõzzid. Täävtõsân lij jåʹttlõs da kõrr kontaakti ǩeäppnummuš veezz jânnam. Sosiaal- da tiõrvâsvuõttministeria ohjjad vuuʹdid väʹldded tooiʹmid ââʹnnma Tiõrvâsvuõđ da pueʹrrvââjjamstroiʹttel ceâlkalm vuâđald. Tõid vääʹldet ââʹnnma, jos virusmuttõs lâssan vooudlânji da meäʹr beäʹlest nuʹtt, što epidemia leävvnem cõggmõš kaiʹbbai kõõskteʹmes tooiʹmid.  

Tääʹzzest 2 vueiʹtet še väʹldded ââʹnnma väʹlddkååddlânji leʹbe vooudlânji vueiʹtlvaž lââʹsstooiʹmid, mâʹte ouddmiârkkân ǩieʹppeed noorõõttâmrajjtõõzzi šuurmõs sååvšum ooumažmeäʹr. Veezz jânnam vueiʹtet še väʹldded ââʹnnma veiddsumus vueiʹtlvaž ougglõstuâjjsiâzztõõzz da maskksiâzztõõzz. 

Njuämmamtauddlääʹjj meâldlaž jeeʹres tooiʹmin õõlǥči tuʹmmeed õuʹddel päärnaid da nuõrid kuõskki rajjtõõzzin (ouddmiârkkân  joukkstaarjõstooiʹm kõskklâttmõš).

Vuâđđškooul pâʹjjklaass vuäiʹtte serddjed ougglõsmättʼtõʹsse. Tät lij kuuitâǥ mââimõs-sâjjsaž toiʹmm. 

Mättʼtõs- da kulttuurministeria, sosiaal- da tiõrvâsvuõttministeria da Tiõrvâsvuõđ da pueʹrrvââjjamstrooiʹtel meäʹrte tääʹrǩuum kriteeʹrid nåkam joukkstaarjõståimma, koon âlgg tääʹzzest 2 kõskklâʹtted. Seämmast âlgg tuejjeed päärnaid da nuõrid tuärjjeei õudldõʹstti tooiʹmid, što päärnai da nuõri toiʹmmjemoʹdde da pueʹrrvââʹjjma šõddi hääitaid vueiʹtet minimâʹstted. 

Tässa 2 serddjummuš kaiʹbbai jeeʹrab riikksuåvtõõzz peälštummuž. 

Tääʹss 3. Čoʹrstemvuõʹjji da liikkeemrajjtõõzzi ââʹnnmavälddmõš õõuʹdab tooiʹmi lââʹssen. Kõõččmõõžžâst lij mââimõs toiʹmm, da tõn vueiʹtet vuâđđtõõllâd tåʹlǩ, jos puk õõuʹdab tooiʹm lie očndõõttâm riʹjttjeteʹmmen da epidemiavueʹjj vueiʹtet čuäʹjted šõõđđtem kõõskteʹmes tiõrvâsvuõtthuâl kueʹddemoodd pâʹjjel mõõnnâm vaar, leʹbe tõt lij vieʹltʼtem meer jiõgg leʹbe tiõrvâsvuõđ staanâm diõtt.

Lââʹssteâđ

kansliajååʹđteei Kirsi Varhila, strategiajååʹđteei Liisa-Maria Voipio-Pulkki da jååʹđteei Pasi Pohjola, sosiaal- da tiõrvâsvuõttministeria, [email protected]; 

pâʹjjdåhttar Taneli Puumalainen da jååʹđteei Mika Salminen, Tiõrvâsvuõđ da pueʹrrvââjjamstrooiʹtel, [email protected]; 

kansliajååʹđteei Anita Lehikoinen, t.. 0295 330 182, pâʹjj-jååʹđteei Riitta Kaivosoja t.. 0295 330 129 (kulttuur) da pâʹjj-jååʹđteei Esko Ranto t.. 0295 330 115 (liikkummuš), mättʼtõs- da kulttuurministeria